МОНГОЛ – ХЯТАД АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА, ХАРИЛЦАА

Монгол, Хятад хоёр орны харилцаа түүх, соёл, эдийн засаг, аялал жуулчлал, геополитикийн хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр олон жилийн турш хөгжиж ирсэн. Аялал жуулчлалын салбарын харилцааг эхнээс нь тоймлон хүргэе.

Түүх, соёлын хэлхээ холбоо: Монгол, Хятад хоёр газарзүйн хувьд уул усаар холбогдон оршдог мөнхийн хөрш орнууд тул соёл, худалдааны хамтын ажиллагааны урт түүхтэй. Эртний худалдааны замын сүлжээ болох Торгоны зам нь хоёр бүс нутгийг холбож, бараа бүтээгдэхүүн, үзэл санаа, соёлын солилцоог хөнгөвчилсөн.

Орчин үеийн өмнөх эрин: Орчин үеийн аялал жуулчлалын салбар үүсэхээс өмнө Монгол, Хятадын хооронд аялал жуулчлалын төрөл бүрийн хэлбэрүүд аль хэдийн бий болсон. Эдгээр солилцоонд ихэвчлэн худалдаачид, дипломатууд, эрдэмтэд, хайгуулчид бүс нутгуудын хооронд нүүдэллэдэг судлаачид багтдаг байв.

20-р зуун: 20-р зууны эхээр Монгол Улс тусгаар тогтнолоо зарлаж, 1924 онд Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс болсон бөгөөд энэ үед улс төр, эдийн засгийн хүчин зүйлс аялал жуулчлалын харилцаанд нөлөөлж, үзэл суртлын зөрүүтэй байдлаас үүдэн хоёр орны аялал жуулчлал хязгаарлагдмал байсан.

20-р зууны сүүлч: ЗХУ задран унаж, Монголын улс төрийн тогтолцоо либералчлагдсанаар хоёр улсад аялал жуулчлалын салбар сэргэж эхэлсэн. Түүнчлэн Хятадын эдийн засгийн шинэчлэл нь Хятадын иргэдийн дотоод болон гадаадад зорчих аялалыг нэмэгдүүлэхэд хүргэсэн.

21-р зуун: 21-р зуунд Монгол-Хятадын аялал жуулчлал эрс нэмэгдсэн. Хятадын эдийн засгийн өсөлт, дундаж давхарга нэмэгдсэн нь олон улсын аялал жуулчлалын эрэлт хэрэгцээг нэмэгдүүлж, Монгол улс өвөрмөц соёл, түүх, байгалийн үзэсгэлэнт газруудаараа сонирхол татахуйц газар болсон.

Соёлын болон байгалийн үзэсгэлэнт газрууд: Монгол улс говь цөл, уудам тал нутаг, нүүдэлчдийн уламжлалт соёл, Монголын эзэнт гүрний эртний нийслэл Хархорум зэрэг түүхэн дурсгалт газруудыг санал болгодог. Эдгээр сонирхол татахуйц газрууд нь өөр соёл, байгалийн орчныг мэдрэх сонирхолтой Хятадын жуулчдыг ихээр татах болсон.

Эдийн засгийн нөлөө: Аялал жуулчлал бол Монгол Улсын эдийн засгийн онцлох салбаруудын нэг бөгөөд орлогын чухал эх үүсвэр болсон. Жил бүр Монгол улсыг зорин ирдэг олон улсын жуулчдын ихэнх хувийг Хятадын жуулчид эзэлдэг бөгөөд тогтмол эхний 3-т жагссаар байдаг юм.

Геополитикийн хүчин зүйлүүд: Монгол, Хятадын харилцаа, тэр дундаа аялал жуулчлалын салбарын харилцаанд геополитикийн хүчин зүйлс нөлөөлдөг. Монгол Улс бүрэн эрхт байдал, соёлын өвөрмөц байдлаа хадгалахын зэрэгцээ том хөрштэйгөө харилцаагаа тэнцвэржүүлэхийг эрмэлздэг.

Дэд бүтэц ба холболт: Зам тээвэр, дэд бүтэц сайжирсан нь Монгол, Хятад хоёр улсын хооронд зорчих боломжийг хөнгөвчлөх, жуулчдыг хоёр улсын хооронд зорчиход хялбар болгосон.

Бэрхшээл ба боломжууд: Аялал жуулчлалын харилцаа ерөнхийдөө эерэг байсан ч дэд бүтцийн хөгжил, аялал жуулчлалын тогтвортой үйл ажиллагаа, соёлын хадгалалт зэрэгтэй холбоотой бэрхшээлүүд байсаар байна. Аялал жуулчлалын эдийн засгийн үр өгөөжийг байгаль орчин, соёлын хадгалалттай тэнцвэржүүлэх нь байнгын анхаарал хандуулах ёстой юм.

Соёлын солилцоо: Аялал жуулчлал нь хоёр орны хооронд соёлын солилцоо, харилцан ойлголцох боломжийг олгодог. Тогтмол зохион байгуулагддаг арга хэмжээ, баяр наадам зэрэг нь хоёр улсын аялагчдын хоорондын олон талт харилцан ойлголцол, итгэлцлэлийг бий болгодог.

Дүгнэлт; Монгол, Хятадын аялал жуулчлалын салбарын харилцаа түүх, соёл, эдийн засаг, геополитикийн хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр цаг хугацааны явцад хөгжиж ирсэн. Хоёр улс аялал жуулчлалыг нэмэгдүүлсний үр шимийг хүртэж байгаа ч тус тусын соёл, байгалийн өвийн тогтвортой байдлыг хангах, хамгаалахад тулгамдаж буй асуудал бас бий.